Deprem sonrası hasar tespiti her depremin ardından titizlikle çalışılması gerekilen konulardan birisidir. Yaşanılan depremlerin büyüklüğü kimi zaman 3,0-4,0’dan daha küçük olsa da sağlam olmayan yapılarda çatlaklara yol açabilir. Bunun yanında Kahramanmaraş depremi gibi deprem büyüklüğü 7,7-7,6 seviyelerinde olan depremler yıkıcı olmaktadır. Yıkmış olduğu binaların yanında bu büyük depremlerin yıkamadığı fakat hasarlar verdiği binalar da olmaktadır. Bu binaların güvenlik açısından boşaltılması gerekir ve çatlakların ne seviyede olduğu uzman ekipler tarafından incelenmesi gerekir. Bu konu hakkında bilgi paylaşan uzman kişiler, deprem sonrası evde oluşan çatlakların ne seviyede olduğunu belirlemek için nelere bakılması gerektiği hakkında bilgileri paylaştı.
En son yaşanan Kahramanmaraş depremi ile şahit olunan manzaralar oldukça acı. Hatta şu an anlatacağımız konu olan deprem sonrası bina hasar tespiti ne kadar önemli olduğunu gösteren anlar da bu depremde yaşandı. İlk deprem Kahramanmaraş için gece saat 4.17’de gerçekleşti. Bu deprem binaların kimisinin yıkılmasına neden olurken, bazılarının da hasarlı olarak ayakta kalmaya devam etmesine neden olmuştur. 9 saat sonra ise Kahramanmaraş’ta aynı şekilde bir deprem daha gerçekleşmiştir. Bu depremin büyüklüğü ise 7,6 olarak ölçülmüş ve saat 13.24’te meydana gelmiştir. 9 saat aradan sonra yaşanılan ikinci depremin yıkıcılığı da aynı ilk deprem gibi şiddetli olmuştur. Bu depremde yıkılan binaların çoğu deprem sonrası hasar tespiti yapılma imkânı olmuş olsa hasarı büyük olarak gösterilecek binalardan oluşmaktadır. Kahramanmaraş depremi için bu durum depremin kapsamış olduğu alan ve yaşanılan depremin büyüklüğü ile oluşturduğu hasarlardan dolayı mümkün olmamıştır. Fakat çatlakların ne boyutta hasar sonucu oluştuğunu tespit edebilmek için ilk etapta şu detaylara dikkat edildiği sürece çatlaklardan yola çıkarak hasar konusunda belirli bir düşünce oluşabilir.
Deprem sonrasında binalarda bazı çatlaklar meydana gelebilir. Bu durum binada yaşayan kişiler için endişe verici olarak gözükebilir. Fakat bu binalar için her çatlak korkutucu düzeyde değildir. Kimi çatlak hafif hasar sınıfında yer alırken, kimi binalar için de çatlaklar ağır hasara yol açabilmektedir.
Hafif hasar olarak adlandırılan çatlakların meydana getirdiği görüntü genelde camlar veya sıvalarda oluşan çatlaklardır. Duvar üzerinde oluşan çatlaklar da hafif çatlak olarak adlandırılır. Bu hasarlar binanın taşıyıcı sistemlerinde herhangi bir tahribata yol açmaz. Binanın taşıyıcı sistemleri hasar görmediyse de binada oturulmaya devam edilmemesi için herhangi bir neden yoktur. Gerekli incelemeler sonucu güçlendirme çalışmaları yapılarak, bina sakinlerinin kendi dairelerinde oturmaya devam etmelerine müsaade edilir.
Deprem sonrası bina hasar tespiti yapılırken, hasarın taşıyıcı sistemlere bu kadar ulaşıp ulaşmadığı kontrol edilir. Bunun için duvarda gözüken çatlakların taşıyıcı sistemlere kadar ilerleyip ilerlemediği uzman ekipler tarafından incelenmektedir. Duvardaki çatlaklar kolon ve kiriş kısmında da aynı şekilde devam ediyorsa, bu bina ağır hasarlı olarak değerlendirilir. Eğer binanın ağır hasarlı olduğuna dair bulgular varsa, binanın derhal boşaltılması gerekir.
Ayrıca bu bilgileri veren uzman isimler, deprem sonrası hasar tespiti çalışmalarının mutlaka uzman ekipler tarafından yapılması gerektiği ve asıl kararın bu incelemeler sonucunda olması gerektiğini de özellikle belirtti. Depremin şiddeti bina üzerinde gözle görülür hasarlara yol açtıysa, tedbir amacıyla mutlaka belirli bir süre binada oturulmamalı ve deprem sonrası hasar tespiti için uzman kişilerin binayı kontrol etmesi beklenmelidir. Gerekli tedbirler alındığı sürece birçok canın kurtulması mümkündür. Deprem sonrası oluşan hasarlar hiçbir zaman küçük görülmemeli, hasar tespiti için gerekli iletişimin kurulması gerekmektedir.
