Her deprem sonrasında deprem büyüklüğü ve deprem şiddeti terimleri birbirine karıştırılmaktadır. Birçok kişi tarafından da bu terimlerin her ikisinin de aynı anlama geldiği düşünülmektedir. Ancak bu iki terim birbirinden farklıdır ve bu iki terime bağlı olarak depremin ne ölçüde olduğu belirlenir.
Daha çok deprem yaşandıktan sonra gündeme gelen üç kavram deprem şiddeti, deprem büyüklüğü ve deprem derinliği olmaktadır. Bu üç terimin ile kastedilen durum farklıdır. Şiddetten bahsedildiği taktirde, depremin insanlar ve yapılar üzerinde ne kadar etkiye sahip olduğuna bakılarak karar verilir. Büyüklükten bahsedildiği zaman da depremin matematiksel değerlerinden bahsedilmektedir. Büyüklük kısım da en son yaşanan Malatya depremi gibi yaşanan tüm depremlere 7,4 veya o an yaşanmış depremin büyüklüğüne göre değer verilir. Burada depremin büyüklüğüne dair bir değer verebilmek için moment magnitud ölçeğinin kullanılması gerekir. Depremin şiddeti için insanlar gerekli incelemeleri yaptıktan sonra depremin şiddetine dair bir düşünceye sahip olabilirken, depremin büyüklüğüne dair rakamları moment magnitud ölçeği olmadan bilmek mümkün değildir.
Depremin Derinliği Şiddeti Ne Yönde Etkiler?
Yaşanılan depremler hakkında bilinmesi gereken bir diğer husus ise depremin ne kadar derinlikte gerçekleşti olacaktır. Derinlik, depremin şiddeti ne ölçüde olacağına dair doğrudan bilgi verir. Depremin şiddetini ölçebilmek için Mercalli şiddet ölçeğinden faydalanılır. Derinliğin ne kadar olduğu, depremin yeryüzüne vereceği hasarı doğrudan etkileyici için deprem ne kadar derinde olursa, yıkıcılığı da o kadar az olacaktır. Yıkım kuvvetinin daha fazla olduğu depremler için gerekli incelemeler yapıldıktan sonra derinliğin daha az olduğu söylenebilir. Aynı zamanda yeryüzüne daha yakın gerçekleşen depremler sonrasında binalar, doğa ve insanın depremden büyüklüğe de bağlı olarak çok daha fazla etkilenebilmektedir.
Depremler yeryüzünde her zaman olsa da insanlar tarafından birçoğu hissedilmemektedir. Bu durumun nedenlerinden birisi de tüm depremlerin yeryüzüne yakın seviyelerde gerçekleşmemesine bağlıdır. Ancak yer yüzüne yakın olan depremler ise insanların daha fazla hissedebileceği sarsıntılar gerçekleştirdiği için insanlarda korku ve endişeye sebep olabilmektedir. Bunun yanında depremin büyüklüğü genelde 3,0’dan küçük olduğu için deprem şiddeti her zaman için hissedilmeyebilir.
Türkiye aktif fay hatları üzerinde yer aldığından dolayı, her an için kırılmamış olan fayların kırılmasıyla birlikte deprem şiddeti bakımından büyük yıkımların olacağı sarsıntılara maruz kalınabilir. Bu bakımdan Türkiye’de yaşanılan büyük depremleri incelenecek olursa, bu depremlerin yeryüzüne yakın mesafelerde yaşandığını görebilirsiniz. Bu duruma örnek vermek gerekirse, Türkiye’de geçmişte yaşanmış olan ve herkesin aklında kötü bir anı olarak durmaya devam eden depremler ve yerin kaç kilometre altında gerçekleştiğine dair şu örnekleri verebiliriz:
- 1999 yılında yaşanan ve Gölcük depremi olarak akıllarda kalan depremin büyüklüğü 7,6 olarak belirlenmişti. Bu depremin gerçekleştiği derinlik ise 17 km olarak belirlendi.
- 7,2 olarak ölçülen Van depremi sonucunda 2011 yılında birçok kişi vefat etti. Bu depremin gerçekleşti derinlik ise 16 km olarak belirlendi.
- Henüz daha yaraları dahi tam olarak sarılmamış olan Kahramanmaraş depremi, 2013 yılında gerçekleşmiştir. 7,7 büyüklüğünde meydana gelmiştir ve depremin gerçekleştiği derinlik 17 km olarak belirlenmiştir.
